Avusturya’nın başşehri Viyana’da, İran nükleer mutabakatına taraf İran, Çin, Rusya, Fransa, Almanya, İngiltere ve Avrupa Birliği’nden (AB) üst seviye yetkililer, Avrupa Birliği Dış Münasebetler Servisi (EEAS) Genel Sekreteri Helga Schmid başkanlığında toplandı. Toplantıda, bilhassa İngiltere, Fransa ve Almanya’nın ABD yaptırımlarını aşıp İran ile ticarete devam edebilmek için kurdukları ve ‘ticari faaliyetlere özel araç desteği’ INSTEX ismi verilen düzeneğin işleyişine ait görüşmeler yapıldı. Viyana’daki görüşme, Avrupa’nın Trump’ın Mayıs 2018’de çekilmesinin akabinde sallantıda olan nükleer muahedeyi kurtarma eforu olarak yorumlanıyor. Kritik tepede İran’ı temsil eden Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Arakçi görüşmelerin İran için yapan geçtiğini söyledi. İran, Viyana’daki görüşmeler esnasında nükleer mutabakat konusunda peş peşe açıklamalar yaptı.
REAKTÖR AÇILACAK
İran Atom Gücü Kurumu Lideri Ali Ekber Salihi, dün Arak Ağır Su Reaktörü’nü yapılandırma çalışmalarının sürdüğünü ve reaktörün tekrar faaliyete gireceğini duyurdu. İran Meclisi Bağımsızlar Fraksiyonu Sözcüsü Mihrdad Lahuti, Salihi’nin mecliste milletvekillerine ülkenin nükleer programıyla ilgili bilgi verdiğini belirtti. Lahuti toplantıda Salihi’nin, ayrıyeten ABD’nin yaptırımlarına karşılık nükleer mutabakattaki taahhütleri azaltma kararının adım adım uygulanacağını lisana getirdiğini belirtti. 2015 öncesindeki nükleer müzakereler devrinde Batı ülkeleri, Arak Ağır Su Reaktörü’ne yönelik kaygılarını belirtmiş, İran’dan reaktörün kapatılarak çok daha az ölçüde plütonyum üretecek öteki bir reaktör kurmasını talep etmişti. İran ise Arak Ağır Su Reaktörü’ne tıbbi gereksinimlere yönelik radyoizotoplar üretimi için gerek duyulduğunu belirterek talepleri reddetmiş lakin daha sonra telaşları gidermek emeliyle reaktörü yine yapılandırarak olağan üretimin beşte biri oranında plütonyum üretmeyi teklif etmişti. Bu doğrultuda Nisan 2017’de reaktörün yine yapılandırılmasına ait mutabakat imzalanmış fakat ABD’nin nükleer muahededen çekilmesinden sonra muahedeyi uygulama süreci ağır ilerlemişti. İran Hükümet Sözcüsü Ali Rebii, AB ülkelerinin Basra Körfezi’nin güvenliği için donanma göndermesinin tehdit edici olduğunu ve düşmanlık bildirisi taşıdığını söyledi. Rebii, “AB’nin bölgeye donanma göndermesi mevcut koşullarda tehdit edicidir, düşmanlık iletisi taşıyor ve gerginliği artıracaktır. İran, tüm ülkeleri bu çeşit tahrik edici adımlardan sakınmaya davet ediyor” dedi.
JOHNSON’A TEBRİK MESAJI
Öte yandan İran Cumhurbaşkanı Hasan Manevî, Tahran’la tanker krizi yaşayan İngiltere’nin yeni Başbakanı Boris Johnson’a tebrik bildirisi gönderdi. Manevî iletisinde, “İran ve İngiltere alakalarına olan aşinalığınızın ve Tahran’a yaptığınız ziyaretin, iki ülke ortasındaki ilgilerin gelişmesinin önündeki manilerin kalkmasına yardımcı olmasını ümit ediyorum” sözlerini kullandı.
İNGİLİZ SAVAŞ GEMİSİ KÖRFEZ’DE
İran’ın İngiliz bandıralı tankeri ele geçirmesinin akabinde İngiliz ordusuna ilişkin savaş gemisi HMS Duncan Körfez’deki yerini aldı. İngiltere’ye bağlı Cebelitarık idaresi 4
Temmuz’da İran’ın Grace 1 isimli tankerini ele geçirmiş, İran daha sonra Hürmüz Boğazı’nda İngiltere’nin Steno İmpero isimli tankerine el koymuştu.