SURİYE’de Beşar Esad rejimi İdlib’in güneyinde ilerleyişini sürdürüyor. Evvelki gece Han Şeyhun’un batısındaki köyleri terör örgütü El Kural ile kontaklı Heyet el Tahrir eş-Şam (HTŞ) örgütünden ele geçiren rejim, kritik pozisyondaki beldeye 3 kilometre kadar yaklaştı. Rejimin doğu ve batısından ilerleyerek kıskaca aldığı Han Şeyhun, başşehir Şam’ı İdlib üzerinden Halep’e bağlayan M5 karayolunun tam üzerinde olduğu için haftalardır şiddetli bir biçimde bombardımana maruz kalıyor. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nin raporuna nazaran, nisan ayının sonundan beri İdlib’de düzenlenen ataklar 820 sivilin vefatına neden oldu. Ağır bombardıman yaklaşık 400 bin sivili ise yerinden etti.
KİMYASAL KATLİAM
Rejimin kapısına dayandığı Han Şeyhun kasabası 2017’de uğradığı kimyasal atak sonrasında dünya kamuoyunda haftalarca gündemde kalmıştı. Rejimin 4 Nisan 2017’de düzenlediği sarin gazı atağında 100’den fazla sivil ölmüş, 500’den fazla sivil yaralanmıştı. Kimyasal hücumun akabinde Trump idaresi, 7 Nisan’da rejime ilişkin Şayrat askeri hava üssünü 59 adet Tomahawk füzesiyle vurmuştu. Birleşmiş Milletler (BM) ile Kimyasal Silahları Yasaklama Örgütü (KSYÖ) ortak soruşturma misyonu tarafından (JIM), 6 Eylül 2017’de Han Şeyhun’da sarin gazı kullanıldığı, 27 Ekim 2017’de de akının rejim tarafından düzenlendiği teyit edilmişti.
Muhalifler ile rejim aykırısı silahlı kümeler, evvelki gün İdlib ilinin güney kırsalında Beşar Esad rejimine ilişkin bir savaş uçağını düşürdü. Düşürülen SU 22 tipi uçağın pilotu paraşütle Temaniye beldesi civarına inmesi sonrasında yakalandı.
10 SİVİL ÖLDÜ
Suriye’de hava hücumları, Han Şeyhun ve Maaret el Numan ilçelerine, Bıdama beldesi, Marrıthırme ve Medaya köyleri ile Hama’nın kuzey kırsalında Kefer Zita, Latamine ilçelerine ve Latmin köyüne ağırlaştı. İdlib Sivil Savunma Müdürü Mustafa Hac Yusuf, “Dün akşam (önceki gün) saatlerinden sonra hava hücumları şiddetlendi. Rejim ve destekçilerinin ataklarında 10 sivil hayatını kaybetti” dedi. A.A.’nın muhalif kaynaklardan aktardığına nazaran, Rus savaş uçaklarının evvelki akşam saatlerinden sonraki bombardımanında İdlib’in Marrıthırme köyündeki bir sıhhat merkezi amaç alındı. Taarruzda biri sivil savunma vazifelisi, 2’si sıhhat çalışanı olmak üzere 3 sivil hayatını kaybetti. Suriye Amerikan Hekimleri Derneği’nin (SAMS) sorumlularından Tabip Muhammed Kettub da kelam konusu taarruza ait, akşam saatlerinde bir sıhhat noktasının 17 sefer gaye alındığını söyledi. Kettub, “Saldırıda bir hemşire ve bir ambulans sürücüsü de vefat etti. Ambulans da kullanılmaz hale geldi” diye konuştu.
ANLAŞMAYA RAĞMEN
Türkiye, Rusya ve İran 4-5 Mayıs 2017’deki Astana toplantısında, İdlib ve etrafını “Gerginliği Azaltma Bölgesi” ilan etti. Rejim güçlerinin ateşkesi sık sık ihlal etmesi üzerine Türkiye ve Rusya ek mutabakata vardı. Rejim güçleri, destekçilerinin yardımıyla 17 Eylül 2018’de Rusya’nın Soçi kentinde imzalanan mutabakata karşın taarruzlarına devam ediyor. Kazakistan’ın başşehri Işık Sultan’da 25-26 Nisan’da Türkiye, Rusya ve İran ortasında düzenlenen 12’nci toplantı sırasında artan hücumlar, birebir yoğunlukta sürüyor.
BİLGİ NOTU
Suriye’nin kuzeybatısındaki İdlib ili neredeyse iç savaşın başından bu yana muhaliflerin kalesi olarak biliniyor. İç göçle nüfusu 4 milyona ulaşan İdlib’in merkezi, Mart 2015’te muhaliflerin denetimine geçti. İdlib, rejimin en ağır maksat aldığı bölgelerin başında geliyor.
‘ESAD GEREKEN CEVABI ALIR’
SURİYE’de rejim güçlerinin İdlib’in güneyinde kıymetli yerleşim merkezlerinden biri olan Han Şeyhun’un 3 kilometre kadar yakınlarına gelmesi nedeniyle, Türk Silahlı Kuvvetleri’ne (TSK) ilişkin bölgede bulunan Morik’teki müşahede noktasının da kuşatılacağı savları Ankara’da yalanlandı. Morik’deki müşahede noktasının kuşatıldığı tezlerinin gerçek olmadığını savunan bir güvenlik yetkilisi, müşahede noktasının maksat alınması durumunda TSK’nın gereken karşılığı vereceğinden kimsenin kuşkusu olmaması gerektiğini vurguladı.
TSK DAHA EVVEL VURMUŞTU
Türkiye’nin İdlib’de 12 müşahede noktası bulunuyor. Rejim güçlerinin taarruzlarını ağırlaştırdığı İdlib’in güneyindeki Zaviye (10 numaralı) ve Morik’teki (9 nuramalı) müşahede noktaları geçen haziran ayında Esad birliklerinin amacı olmuştu. 16 Haziran’da Morik’teki müşahede kulesinin yakınlarına rejim güçlerinin havan topu atması sonucu güvenlik duvarı ziyan görmüş, TSK da bu taciz atışına Fırtına obüsleriyle misliyle karşılık vermişti. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Ulusal Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın Rus muhataplarıyla yaptığı telefon görüşmeleri sonrası rejim güçleri Türk müşahede kulelerini amaç almayı durdurmuştu. (Uğur ERGAN / ANKARA)