ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın hafta içi Senato Tahsisat Komitesi’nde yaptığı, ABD idaresinin haziran ayına kadar yeni bir Karadeniz stratejisi oluşturmayı planladığına dair kelamları ilgi uyandırdı. Bu bağlamda Washington’daki fikir kuruluşu ‘Stratejik ve Milletlerarası Çalışmalar Merkezi’nin (CSIS) geçen ay hazırladığı raporda, ABD’nin kendini giderek daha bağımsız bölgesel güç olarak konumlandıran Türkiye ile dikkatli istikrar kurmak zorunda olduğu uyarısı yapılıyor.
BLINKEN’IN AÇIKLAMASI
Blinken, konuşmasında Rusya dışında Karadeniz’e erişimi olan beş ülkeden üçünün NATO üyesi ile ABD müttefikleri Ukrayna ve Gürcistan olduğuna işaret etmişti. Stratejinin sadece askeri güvenlik değil, ekonomik işbirliğini ve demokrasiyi de teşvik etmeye odaklanacağını söyleyen Blinken, Rusya’nın Kırım’ı ilhakı ve Ukrayna savaşının gölgesinde, Karadeniz bölgesine çok daha kapsamlı odaklanmaları gerektiğine dikkat çekmişti. Blinken, yeni stratejiyle ilgili daha fazla ayrıntıya girmemişti.
O RAPORDA NELER VAR
CSIS raporunda ise bağımsız bir dış siyaset izleyen Türkiye’nin ekonomik fırsatlar ve siyasi dayanak için Moskova ile yakınlaşırken Rusya ile yakınlaşmanın güvenlik risklerinin de farkında olduğuna dikkat çekiliyor. ABD’nin Karadeniz’e yönelik yeni stratejisinin Türkiye için daha büyük bir rolü kapsaması gerektiği belirtilen raporda “Türkiye, Batı ile münasebeti ne olursa olsun Rusya’nın Karadeniz’deki hâkimiyetini tedbire, Ukrayna ve Güney Kafkasya devletleriyle bağlarını derinleştirme amacı, ABD ve NATO’nun amacıyla uyumludur” tabirine yer veriliyor.
‘TÜRKİYE İLE YENİ BİR İSTİKRAR ARANMALI’
Amerikan niyet kuruluşu CSIS’ın ‘Karadeniz’de Yeni Amerikan Stratejisine Doğru’ başlıklı raporunda ABD için şu tekliflerde bulunuluyor:
– Askeri üsler, silah satışları, yatırımlar ve diplomatik angajmanlar aracılığıyla bölgedeki ABD varlığını daha da güçlendirilmeli.
– Ukrayna da dahil olmak üzere müttefikler ortasında esnek ve “az-taraflı” işbirliğini geliştirerek NATO’nun doğu cephesini güçlendirmeli.
– Türkiye’nin emellerinden kaygı duyan öbür bölge devletlerine teminat verilirken, bölgenin en güçlü müttefiki Türkiye ile yeni bir istikrar aranmalı.
Bilgi Notu: Türkiye 1936 tarihli Montrö Antlaşması’ndan doğan yetkileriyle Ukrayna savaşı nedeniyle Karadeniz’e savaş gemilerinin geçişine müsaade vermiyor.