İran resmi ajansı IRNA’nın haberine nazaran, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in Özel Temsilcisi Alexander Lavrentiev, Tahran’da İran Ulusal
Güvenlik Yüksek Kurulu Genel Sekreteri Ali Şemhani ile bir ortaya geldi.
Batı Kudüs’te 25 Haziran’da düzenlenen ABD-Rusya-İsrail üçlü güvenlik tepesiyle ilgili İran tarafını bilgilendirmek için Tahran’a geldiği belirtilen Lavrentiev, dorukta İran’ı stratejik ve dost ülke olarak gördüklerini ABD ve İsrailli yetkililere açıkça ilettiklerini belirtti.
ABD’nin İran’a yönelik “maksimum baskı” siyasetine karşı çıktıklarını aktaran Lavrentiev, “İran’ın rolü ve çıkarları göz önünde bulundurulmadan bölgede kalıcı barışın sağlanması mümkün olmaz.” tabirlerini kullandı.
Lavrentiev, ABD’nin mutabakattan çekilmesiyle akıbeti bilinmeyen hale gelen nükleer mutabakat konusunda ise şunları kaydetti:
“Diğer ülkeler yükümlülüklerini yerine getirmezken Tahran’ın kazanım elde etmeden nükleer muahedeyi tek taraflı uygulaması beklenemez.”
“RUSYA’NIN TAVRINI TAKDİR EDİYORUZ”
İran Ulusal Güvenlik Yüksek Kurulu Genel Sekreteri Ali Şemhani ise ABD’nin Orta Doğu’da daha fazla silah satabilmek için bölgedeki istikrarsızlığı artırmaya çalıştığını tabir ederek, “İran, bölgedeki istikrarsızlığı önlemek için siyasi ve savunma önlemlerini almaya ve çıkarlarını ve güvenliğini kararlılıkla savunmaya devam edecek.” dedi.
İran ve Rusya ortasındaki alakaları stratejik olarak niteleyen Şemhani, Rusya’nın; nükleer muahede, İran hava alanını ihlal eden ABD’ye ilişkin insansız hava aracının düşürülmesi, İran’ın Suriye’deki varlığı ve İngiltere’nin İran petrolünü taşıyan petrol tankerine yönelik deniz korsanlığı üzere mevzulardaki tavrını takdir ettiklerini kelamlarına ekledi.
İSRAİL’DEN TEHDİT
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu da ülkenin güneyindeki İsrail ordusuna ilişkin Nevatim Hava Üssü’ne ziyareti sırasında yaptığı açıklamada İran’ı yeniden tehdit etti.
Hava üssünde yaptığı incelemelerin akabinde İsrail ordusuna ilişkin bir F-35s savaş uçağını ardına alarak açıklama yapan Netanyahu, “İran, son vakitlerde İsrail’i yok etmekle tehdit ediyor. Bu uçakların, İran ve Suriye dahil Orta Doğu’da her yere ulaşabileceğini hatırlamalılar.” tabirlerini kullandı.
Tahran’ı sık sık nükleer silah üretmeyi amaçlamakla suçlayan Netanyahu, İsrail’in tek başına kalsa dahi İran’ın nükleer silah elde etmesine müsaade vermeyeceği biçiminde açıklamalar yapıyor.
ZARİF’TEN “BOLTON VE NETANYAHU TRUMP’I KANDIRDI” ARGÜMANI
İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Şık, ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun
nükleer muahede konusunda ABD Lideri Donald Trump’ı kandırdıklarını öne sürdü.
Şık, resmi Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, şunları kaydetti:
“Bolton ve Netanyahu, 2005’te İran ile E3 ortasında varılan Paris Muahedesi’ni sıfır (uranyum) zenginleştirme konusunda ısrar ederek ortadan kaldırdı.
Sonuçta İran, zenginleştirme ölçüsünü 2012’de 100 kat artırdı. Artık de tıpkı vesveselerle Donald Trump’ı nükleer muahedeyi ortadan kaldırması için kandırdılar.”
Zarif, “B Takımı” olarak isimlendirdiği Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Bolton, İsrail Başbakanı Netanyahu, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ve Abu Dabi Veliaht Prensi Muhammed bin Zayid’e işaret ederek, “B Grubu ders almadı fakat dünya ders almalıdır.” tabirini kullandı.
ASKIYA ALMIŞTI
İran ile İngiltere, Fransa ve Almanya 2004’te Tahran’ın nükleer programına ait Paris Mutabakatı’nı imzalamıştı. İran, mutabakat kapsamında Avrupa ile ticaret imkânı karşılığında uranyum zenginleştirme faaliyetlerini askıya almıştı. 2005’te İran’ın eski cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad’ın misyona gelmesiyle Tahran idaresi uranyum zenginleştirme faaliyetlerine yine başlamış ve mutabakat yürürlükten kalkmıştı.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun 5 daimi üyesi ve Almanya ile İran ortasında Temmuz 2015’te imzalanan Kapsamlı Ortak Aksiyon Planı ismi verilen nükleer mutabakatla İran yine yaptırımların kaldırılması karşılığında nükleer programını sınırlamayı kabul etmişti. Memleketler arası Atom Gücü Ajansı’nın İran’ın mutabakata uyduğuna dair raporlarına karşın ABD Lideri Trump, ülkesini 8 Mayıs 2018’de mutabakattan tek taraflı çekmiş ve yaptırımları geri getirmişti.
İran da 8 Mayıs 2019’da mutabakattaki çıkarlarının korunması davetinde bulunmuş aksi takdirde mutabakattaki taahhütlerini sonlandıracağını açıklamıştı. Tahran idaresi, pazar günü muahedede belirtilen uranyum zenginleştirme oranını aştığını duyurmuştu.