KAZAKİSTAN’ın başşehri Nursultan’da çalışmalarını tamamlayan 13’üncü Astana çeşidinde Suriye’de garantör ülkeler Rusya, Türkiye ve İran yapılan ortak açıklamada Fırat’ın doğusunda bir Kürt otonomisi oluşturulması yolundaki teşebbüsleri reddettiklerini ilan ettiler. Garantörler ülkelerin kabul ettiği ortak bildiriyi okuyan Kazakistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Roman Vasilenko en kıymetli hususları şöyle sıraladı:
1) Astana süreci garantör ülkeleri Rusya, Türkiye ve İran, Suriye’nin kuzeydoğusunda (Fırat’ın doğusunda) bir Kürt otonomisi kurulmasına yönelik tüm teşebbüsleri reddediyor. Garantörler ileride de kararlı biçimde Suriye toprak bütünlüğünün korunması tarafında ortak görüş bildiriyor.
2) Üç garantör ülke Suriye’ye insani yardım sağlanması için geniş iştirakli memleketler arası Suriye konferansı düzenlenmesi için çalışmalar başlatılması kararı almıştır. Konferans, Suriye’de taraf gözetmeksizin tüm halka yardım eli uzatılması gayesi taşıyacaktır.
3) Suriye krizini siyasi düzleme çekecek Suriye Anayasa Komitesi’nin oluşturulması konusunda kıymetli yol alınmıştır. Komitenin tüm üyeleri üç garantör ülke tarafından benimsenerek, eylül ayında Türkiye’de yapılacak başkanlar doruğunda onaya sunulacaktır. Komite üyelerinin BM onayından geçtikten sonra bir an evvel Cenevre’de çalışmalarına başlaması öngörülmektedir.
4) Üç garantör ülke Suriye’nin İdlib bölgesinde sivil halkı korumak için daha faal tedbirler alınması konusunda görüş birliğine varmıştır. İdlib bölgesinde atılacak güvenlik arttırıcı adımlar memleketler arası hukuk ve insani bedeller çerçevesinde olacaktır. İdlib bölgesi içinde ve etrafında bulunan garantör ülke askerlerinin güvenliği de sağlanacaktır.
5) Bir sonraki 14’üncü Astana süreci görüşmeleri önümüzdeki ekim ayında yapılacaktır.
BELGEDE YER ALAN İFADE
Rusya’nın Astana bildirisi olarak yayınladığı evrakta, Fırat’ın doğusuyla ilgili husus şöyle: “Suriye’nin kuzeydoğusundaki durum ele alınarak burada kalıcı istikrar ve inanç ortamı sağlanmasının yalnızca ve yalnızca Suriye egemenlik ve toprak bütünlüğüne bağlı kalınmasından geçtiğine inanıyoruz. Bunun için kelam konusu bölgede yerde terörle çaba kisvesi altında yasadışı yollardan yeni özyönetim oluşumu inisiyatiflerini kararlılıkla kınıyoruz. Suriye egemenlik ve toprak bütünlüğünü yıkmaya yönelik, komşu ülkelerin ulusal güvenliğine tehdit oluşturan bu çeşit teşebbüslere karşı çıkma kararlığımızı lisana getiriyoruz. Bölücülük planlarına direnç verilecektir.”
Bu ortada İdlib’de evvelki gün ilan edilen ateşkese ait konuşan Rusya’nın Suriye Özel Temsilcisi Aleksander Lavrentiyev, “Şam rejimi ateşkese uyacak, lakin kuvvetlerini mevcut pozisyonlarından geriye çekmeyecek” dedi. İdlib’de haftalar süren bombardımanın akabinde, muhaliflerin ağır silahlarıyla birlikte gerginliği azaltma bölgesi sonlarından 20 kilometre çekilmesi kuralıyla ateşkes sağlanmıştı.