BİRLEŞİK Krallık Deniz Kuvvetleri’nin Cebelitarık polisiyle birlikte evvelki gün İran’a ilişkin petrol tankeri “Grace 1”e Cebelitarık Boğazı’nda el koymasının yankıları sürüyor. İran Dışişleri’nin İngiltere’nin Tahran Büyükelçisi Rob Macaire’ı bakanlığa çağırmasını, dün İran’ın en kıymetli kurumlarından olan ‘Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi’ isimli istişare organının sekreteri Mohsen Rezaei’nin sert açıklamaları izledi.
‘KARŞILIK VERİRİZ’
1981-1997 yılları ortasında İran İhtilal Muhafızları Kumandanı olan Rezaei dün Twitter’dan yaptığı açıklamada, “İngiltere idaresi İran’a ilişkin petrol tankerini bırakmazsa bizim ilgili kurumlarımız da İngiltere’ye ilişkin bir petrol tankerine el koymakla yükümlüdür. 40 yıllık tarihinde İslam İhtilali rastgele bir tansiyonun kaynağı olmamıştır, lakin küstahlık karşısında hiçbir vakit karşılık vermekte tereddüt etmedik” dedi.
KARASULARI TARTIŞMASI
330 metre uzunluğundaki süper-tanker Birleşik Krallık’a bağlı Cebelitarık’ın 4 kilometre güneyinde geçen perşembe erken saatlerde Cebelitarık polis ve gümrük koruma tarafından İngiliz donanmasının da takviyesiyle durdurulmuştu. Birleşik Krallık, gemiye kendi karasularında el koyduğunu açıklarken, İspanya o bölgenin kendi karasuları olduğunu ileri sürüyor. Tahran idaresi ise tankere milletlerarası sularda el konduğunu bildirerek, olayın “deniz korsanlığı” manasına geldiğini belirtmişti. İspanya Dışişleri Bakanı Josep Borrell, tankere ABD’nin talebi üzerine el konduğunu açıkladı. Cebelitarık Özerk İdaresi ise, “Herhangi bir hükümetten rastgele bir vakitte hiçbir siyasi talep gelmedi. Majestelerinin Cebelitarık Hükümeti’nin kararı, büsbütün maddelerin ihlali üzerine alınmıştır” açıklamasını yaptı.
‘SURİYE’YE GİDECEKTİ’
Cebelitarık Özerk İdaresi Başbakanı Fabian Picardo da, “Grace 1’in Suriye’de Banyas rafinerisine ham petrol taşıdığına inanmak için geçerli sebeplerimiz var. Bu rafineri, Suriye’ye karşı Avrupa Birliği (AB) yaptırımlarına tabi bir işletmeye ait” açıklamasını yaptı. AB, Suriye’ye karşı yaptırım kararını 2011 sonunda alırken, petrol ambargosunu da içeren yaptırımlarını 1 Haziran 2020’ye kadar uzatmıştı.
BİLGİ NOTU
Washington ile Tahran ortasında nükleer tansiyon sürüyor. İran Cumhurbaşkanı Hasan Manevî, yaptırımların ülkesinin iktisadına ziyanının telafisi için verilen iki aylık mühletin dolacağı 7 Temmuz’da yüzde 3.67 uranyum zenginleştirme limitinin aşılacağını söylemişti.
MÜRETTEBAT KUŞKULU DEĞİL, ŞAHİT SAYILIYOR
GRACE 1 tankerinde 28 mürettebat bulunuyor. Mürettebatın büyük kısmı Hindistan vatandaşı. Az sayıda Pakistanlı ve Ukraynalı bulunuyor. Cebelitarık polisi, gemi işçisi ile kuşkulu değil, şahit olarak görüşüyor, yükün tabiatı ile sonuncu varış noktasını teyit etmeye çalışıyor. Şayet Cebelitarık yetkilileri, yükün tabiatı ve varış yerini tam olarak saptayamazsa, tankerin limanda nezaret altında daha uzun kalması için mahkemeden ek müddet isteyebilecek. Reuters, tankerdeki İngiliz askerlerinin ayrıldığını, Cebelitarık polisinin ise incelemelerinin devam ettiğini aktardı. Gemideki dokümanlara nazaran petrol Irak’tan yüklenmiş görünüyor. Lakin Reuters, global tanker izleme ajanslarına nazaran geminin İran’dan yüklendiğini belirtti. Reuters, İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Abbas Mousavi’nin de bu istikamette açıklama yaptığını aktardı.
SÜVEYŞ’İ TERCİH ETMEDİ
Dev tanker, Ortadoğu’dan Afrika kıtasının güneyini geçerek Akdeniz’e rota çizmiş. İngiliz Reuters haber ajansına konuşan denizcilik uzmanları, Süveyş Kanalı yerine bu uzun rotanın kullanılmasına dikkat çekti. Süveyş’te bu büyüklükte bir tankerin yükünün bir kısmının boşaltılmasının istenebileceği, bunun da orada bu tankere el konma ihtimalini arttırdığı yorumu yapıldı.