Van’ın Gürpınar ilçesindeki 2 bin 750 yıllık nekropol alanında yapılan hafriyatlarda ortaya çıkarılan iskeletlerin diş taşlarından,Urartuların beslenme alışkanlıkları, yakalandıkları hastalıklar ve mevt nedenleri belirlenecek.
Urartu Hükümdarı II. Sarduri tarafından milattan evvel 750 yılında yaptırılan Çavuştepe Kalesi ve kuzey kısmındaki nekropol alanında, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısım Lideri Prof. Dr. Rafet Çavuşoğlu başkanlığında 22 kişilik takımla yürütülen hafriyat çalışmaları devam ediyor.
İki yıldan bu yana hafriyat çalışmalarının sürdüğü nekropol alanında ortaya çıkarılan iskeletlerin tahlillerini yapan hafriyat takımı, burada yaşayan Urartuların ömrünün ortalama 25-35 yaş aralığında olduğunu belirledi.
Elde edilen sonuçlar üzerine, 2 bin 750 yıl evvel insanların kısa ömürlü olmasının nedenleri, beslenme alışkanlıkları ve yakalandıkları hastalıkların tespiti için çalışma başlatıldı.
YYÜ Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Güdücüoğlu ve Antropolog Doç. Dr. Hakan Yılmaz, iskeletlerin kafatası ve dişlerindeki mikroorganizmalardan numuneler alarak üniversitedeki laboratuvarlarda incelemeye başladı.
Titizlikle sürdürülen çalışma sayesinde, Urartu devrinin ömür şartlarına ait bilimsel manada değerli bilgilerin elde edilmesi hedefleniyor.
“Bu cinsten bir çalışma pek yok”
Prof. Dr. Çavuşoğlu, yaptığı açıklamada, nekropol alanında 2017’de başlatılan hafriyat çalışmalarında bugüne kadar çok sayıda iskeletle karşılaştıklarını söyledi.
İskeletlerde yapılan tahlillerde çok genç yaşta ölümlerin tespit edildiğini anlatan Çavuşoğlu, “Urartuların 25 ile 35 yaşları ortasında yaşadıkları gözüküyor. Bunun beslenme ve hastalıkla olan ilgisini bulmak için çalışma yürütüyoruz. Bu çeşitten çalışma pek yok. Bizim için çok kıymetli. Beslenme alışkanlıkları, mevt sebepleri ve hastalıklarını ortaya çıkaracağız.” dedi.
Prof. Dr. Güdücüoğlu da iskeletteki diş taşları üzerine ağırlaştıklarını belirterek, daha çok DNA tahlilleri yapacaklarını, bu nedenle diş taşlarının çok kıymetli olduğunu belirtti.
Diş taşlarının içindeki mikroorganizmaları izole ederek, elektron mikroskop ile inceleyeceklerini anlatan Güdücüoğlu, şu bilgileri verdi:
“Kişilerin beslenme alışkanlıkları, vefat nedenleri ve yaşadıkları bir kadro mikroorganizmalara dayanan hastalıkları burada aşikâr olacak. Zira diş, bireyde bulunacak mikroorganizmaların ağırlaştığı bir bölge. Tespit edeceğimiz geçmişteki mikroorganizmalar, günümüzdeki mikroorganizmaların gelişimindeki bir çok sorunu açığa çıkaracak. Mikroorganizmaların tespiti, genetik değişimler birçok açıdan değerli bilgiler verecek. Paleo mikrobiyoloji alanında bir mikrobiyoloğun çalıştığına rastlamadık. Türkiye’de bunun öncülüğünü yapmaya çalışıyoruz.”
“Önemli bilgiler elde edeceğiz”
Doç. Dr. Hakan Yılmaz ise şu ana kadar hafriyatlarda ortaya çıkarılan 11 iskeletin üzerinde yapılan antropolojik çalışmaların devam ettiğini tabir etti.
İskeletlerin yaş ve cinsiyetlerini belirlediklerini anlatan Yılmaz, “Şu anki çalışmada kemik üzerine yansıyan patolojik hastalıkları belirliyoruz. Ağız ve diş sıhhatlerine bakıyoruz. Çürük ve diş aşınma durumunu belirliyoruz. Bu durumların cinsiyetler ortasındaki farklılığını tespit ediyoruz. Nasıl beslendiklerine bakıyoruz. Tüm bu çalışmaların akabinde Urartuların hayatlarına ait kıymetli bilgiler elde edeceğiz.” halinde konuştu.