PETROL devi Suudi Arabistan’ın ulusal petrol şirketi Saudi Aramco’nun en büyük rafinerisi Abkayk ile ülkenin ikinci büyük petrol alanı Khurais’teki tesislerin evvelki gün silahlı insansız hava araçları (SİHA) ile bombalanmasının yankıları sürüyor. Ülkede genel petrol üretiminin neredeyse yarısının durmasına yol açan hücuma Arap dünyası ve Türkiye’den reaksiyon gelirken, taarruzun gerçekleştiriliş biçimi ve yarattığı tahribat Batı basınında geniş yer buldu. Yemen’de üslü Şii Husiler rafineri ve tesislere yönelik taarruzda 10 adet SİHA kullandıklarını açıklamış, fakat diğer ayrıntı vermemişti. Yemen’deki Husiler, son vakitlerde orta menzilli balistik füzeler ve insansız hava araçlarıyla Suudi Arabistan’da havalimanları başta olmak üzere birçok maksada taarruz düzenliyordu. Lakin stratejik petrol rafinerilerini gaye alan ve SİHA’ların kullanıldığı bu son taarruz, dünyanın en büyük petrol üreticilerinden olan Suudi Arabistan’ın ham petrol tedarikine kritik darbe vurması açısından kıymetli bir etap oldu.
FÜZE Mİ KULLANILDI?
İngiliz Reuters haber ajansı amaç olan rafineri ve petrol tesislerinin Husilerin elinde olan Yemen’in başşehri Sana’ya bin kilometreden fazla arada olduğunu belirtti. Amerikan Washington Post gazetesi, ABD’li yetkililerin Suudi Arabistan’ın en stratejik petrol rafinerisi olan Abkayk’ta 17 yapının hücum sonucu tahrip olduğunu ve bunların kompleksin güney değil, batı ve kuzeybatı cephelerinde bulunduğunu düşündüklerini aktardı. Bu da gazeteye nazaran SİHA saldırısının Yemen’den gerçekleştirilmemiş olabileceğine dair kuşkuları gündeme getirdi. Bu noktada ABD’li yetkililer, delillerin atağın Husi İHA’ları ile değil, Irak yahut İran’dan ateşlenen füzeler ile gerçekleştirildiğine işaret ettiğini söyledi. Lakin şimdi resmi bir açıklama yapılmadı.
BORU ÇİZGİSİ VURULMUŞTU
Bu hücumdan evvel 14 Mayıs’ta Suudi Arabistan’ın Hürmüz Boğazı’nı baypas etmek için kullandığı Doğu-Batı Ham Petrol Boru Hattı’nın istasyonlarının bulunduğu Duvadmi ve Afif kentleri SİHA’lar ile maksat alınmıştı. Abkayk Rafinerisi’nden başlayıp Kızıldeniz kıyısına ulaşan bu boru çizgisi, taarruz yüzünden bir gün faaliyetlerine orta vermişti. Bu saldırıyı da Yemen’de üslü Şii Husiler üstlenmişti.
SİHA’LARI SERGİLEMİŞLERDİ
Stratejik Abkayk petrol rafinerisine yönelik atak Şii Husilerin elindeki insansız hava aracı teknolojisi ve kapasitesini de tartışma konusu yaptı. BM soruşturmacıları, Husilerin UAV-X tipi insansız hava araçları (İHA) kullandığını, bunların da 1500 kilometrelik bir menzili bulunduğunu belirtmişti. Buna nazaran Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Husilerin İHA’larının kapsama alanı içinde bulunuyor. Öte yandan Husiler geliştirdikleri SİHA ve balistik füzeleri 7 Temmuz’da başşehir Sana’da düzenledikleri fuarda sergilemişti.
ABKAYK NEDEN ÖNEMLİ
Abkayk’daki rafineri Suudi Arabistan’da Saudi Aramco’nun işlettiği en büyük petrol sürece merkezi olarak biliniyor. Dünyada da en kıymetli petrol altyapı tesisleri ortasında birinci sıralarda yer alıyor.
Stratejik pozisyondaki bu rafineri günde 7 milyon varil ham petrol işleyebilecek formda inşa edilmiş.
Suudi Arabistan geçen ağustos ayında günde 9.85 milyon varil petrol üretmişti. Bu, global arzın yüzde 10 civarına karşılık geliyor.
Hedef olan Khurais petrol alanı da ülkenin en büyükleri ortasında. Burada günde 1.5 milyon varil petrol üretildiği kestirim ediliyor.
SALDIRILAR KINANDI
Türkiye, Saudi Aramco’ya ilişkin tesislere düzenlenen akınları kınadı. Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada, “Suudi Arabistan’ın ulusal petrol şirketi Saudi Aramco’ya ilişkin iki başka tesise insansız hava araçlarıyla düzenlendiği bildirilen atakları kınıyoruz. Bu vesileyle bölgede ve Körfez’de güvenlik ve istikrara ziyan verecek her türlü provokatif adımdan kaçınılmasının kıymetini tekrar vurguluyoruz” tabirine yer verildi.
Mısır Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, hücum kınandı ve Suudi Arabistan’a, ülkenin güvenlik ve istikrarını sağlamak için gerekli önlemleri alma konusunda takviye verildiği kaydedildi.
Ürdün Kraliyet Divanı’ndan yapılan açıklamaya nazaran, Kral 2. Abdullah, Suudi mevkidaşı Selman bin Abdulaziz’le gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde, Suudi Arabistan’ın ulusal güvenliğinin Ürdün’ün ulusal güvenliğinin bir modülü olduğunu aktardı.
Kuveyt Dışişleri Bakanlığı tarafından memleketler arası topluma bu cins atakların önüne geçilmesi için daha fazla uğraş harcanması davetinde bulunuldu.
Arap Birliği, Suudi Arabistan’ın, ülke topraklarının güvenliğini sağlamak için alacağı her türlü önlemi destekleyeceğini belirtti.
TAHRAN, ABD’NİN İTHAMLARINI REDDETTİ
İRAN Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Abbas Musavi, Suudi Arabistan’daki iki petrol tesisine düzenlenen taarruzda İran’ın suçlanmasıyla ilgili ABD makamlarını eleştirerek “Yemenlilerin hücumlara karşı koyduğunu” savundu. Musavi, Dışişleri Bakanlığı sitesinde yaptığı yazılı açıklamada, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham’ın Tahran idaresine yönelik suçlamalarına reaksiyon gösterdi. Musavi, Saudi Aramco’ya ilişkin iki fabrikaya düzenlenen atakla ilgili olarak, Suudi Arabistan’n 5 yıldır Yemen’e yönelik savaş başlattığını ve “Yemenlilerin de hücumlara karşı koyduğunu” savundu. Pompeo’nun suçlamalarıyla ilgili olarak da Amerikalıların İran’a karşı uyguladıkları “maksimum baskı siyasetinde başarısız oldukları için” bunu “maksimum palavra siyasetine çevirdiğini” ileri süren Musavi, “Bu çeşit beyanatlar; istihbarat örgütlerinin bir ülkenin imajını bozmak ve gelecekte atacakları adımlar için yer hazırlamak gayesiyle uyguladığı planlara benzemektedir” diye konuştu.