PANDEMİDE tıpkı e-ticaret üzere kıymetli bir büyüme kaydeden ‘şimdi al sonra öde’ (buy now hisse later) sisteminin kullanımı, tüm dünyada yükselen enflasyonla birlikte her geçen gün artıyor. Bu yükselişte ABD ve Avrupa’daki ülkeler başı çekerken, pazarın bu yıl tüm dünyada 527.9 milyar dolara ulaşması bekleniyor. FinTek şirketleri ise Türkiye’de de sisteme olan ilginin artacağı ve bununla birlikte borçluluğun yükselebileceği konusunda uyarıyor. Artık al sonra öde sisteminin enflasyonun ana gündem olduğu tüm dünyada tüketicinin gereksinimini karşılama konusunda düzgün bir alternatif olduğunu belirten finansal teknoloji şirketi Figopara Kurucu Ortağı ve CEO’su Koray Bahar, “Satın alma gücü düşük, sistemli geliri hudutlu olanların yanı sıra bilhassa gençlerin bu sisteme ilgisini görüyoruz. Yani kredi kartı olmayan, ödeme zahmeti çeken ya da faiz ödemek istemeyen kesitler tarafından tercih ediliyor. Finansal okuryazarlığın artması ödeme planlarını için büyük değer taşıyor” diye konuştu.
SENETLİ ÖDEME ÖRNEĞİ
Fintek teşebbüs şirketi Insha Genel Müdürü Hasan Sami Bayansar ise şu değerlendirmeyi yaptı: “Ülkemizde geçmişte, senetli ödemeler ve kredi kartıyla taksitlendirme nasıl ilgi gördüyse artık al sonra öde sistemi de kabul görmeye başladı. Önümüzdeki devir pek çok farklı tüketici segmentinin ilgi göstereceği bir ödeme metodu olacak.” Sipay’ın CEO’su Semih Muşabak da “Sistem borçluluğun artması riskini beraberinde getirebilir. Lakin Türkiye’deki düzenlemeler düşünüldüğünde, bu sistemin tüketiciler için büyük bir risk oluşturacağını düşünmüyoruz” yorumunda bulundu.
APPLE DA OYUNDA
Fitch Ratings, geçtiğimiz devirlerde merkez bankalarının düşük faiz kararlarının ve harcamayı artırmaya yönelik siyasetlerinin ‘şimdi al sonra öde’ şirketlerinde yükseliş yarattığını belirtmişti. Uzmanlara nazaran faiz oranları ve enflasyon yüksek düzeyde kaldıkça tüketicierin bu sisteme olan ilgisi artmaya devam edebilir. Son olarak Apple, “Pay Later” isminde yeni hizmetini duyurmuş ve Apple Hisse kullanıcılarının artık al sonra öde hizmetinden yararlanacağı açıklanmıştı.
RİSKLER NELER?
EKONOMİST Dr. Tolga Dağlaroğlu, bilhassa elektronik eşyalar için artık al sonra öde uygulamasının cazip olabileceğini belirterek, “Temel sorunlardan biri bu sistemi kullanan tüketiciler için gelirin daima olması. Faiz ödemeseniz de gecikme fiyatı var ve bu yeni mağduriyetler yaratabilir. Cari süreçler açığı, artan talep nedeniyle yükselebilir. Bu enflasyon önünde de yeni bir risk oluşturabilir. Büyümedeki oynaklığın yüksek olması, insanların gelirlerinin daima dalgalanmasına neden oluyor. Bu türlü kontratlarda daima gelir son derece kıymetli. Orta sınıfın alım gücünün düşmesi de sistemin işleyebilmesi için değerli bir problem” diye konuştu.
ŞİMDİ AL SONRA ÖDE SİSTEMİ NEDİR?
FİNANS dalında ödeme süreçlerinde, yatırım idaresinde, sigortacılıkta ve öbür finansal alanlarda daha süratli, ucuz ve erişilebilir bir sistemi hedefleyen finansal teknolojiler yani FinTek için artık al sonra öde sistemi, son periyodun en tanınan kavramlardan biri olarak kabul ediliyor. Kısa vadeli bir finansman tipi olarak bilinen sistem, tüketicilerin satın aldıkları eserleri ileri bir tarihte ve ekseriyetle faizsiz olarak ödeme imkânı sağlıyor. Fakat birtakım sistemlerde gecikme faizi alınabiliyor.