İnsanoğlunun artan gereksinimleri ve tüketimi giderek iklimsel değişikliği hızlandırıyor. Bilim insanları iklim değişikliğinin geri dönüşümü olmayan kırılma noktasını geçmesinden telaşlı. Bu hususta Paris’te memleketler arası boyutta çok kıymetli adımlar atıldı ne var ki tüm yaptıklarımızı bir günde konutumuzu toparlar üzere toparlayamıyoruz. Tekrar eski çağlara dönemeyeceğimize nazaran, sanki bilim ve teknoloji bu sorunu çözmeyi başarabilir mi? Bu hususta neler yapılıyor biliyor muyuz?
Bir yandan küresel iktisat yarışı süratle devam ederken öte yandan çevreyi korumak hükümetler için bazen sıkıntı olabiliyor. Fosil yakıtlara ve tüketimi göbeğimizden bağlanmış durumdayız. Otomobiller üzere kimi alanlarda fosil yakıtlar yerine elektrik gücüne geçiş için teknolojiyi oluşturduk. Fakat elektrik gücünü de yalnızca güneş, su ve rüzgâr üzere yenilenebilir kaynaklardan elde edemiyoruz. Geçiş süreci ise kolay ve çabuk olamıyor.
Fosil yakıtlar baş sorumlu olsa da tek sorumlu değil. Giderek artan nüfus ve tüketimimiz de yangına körükle gidiyor. Eşya, elektrik, petrol tüketim yanında et, süt üzere besin tüketimimiz bile bu durumu etkiliyor. İnsan faaliyetleri sonucu oluşan sera gazının yaklaşık %14’ünü besi hayvancılığının yarattığı düşünülüyor. Zira besin olarak yetiştirdiğimiz bu hayvanlar karbondioksit, metan üzere gazlar da üretiyor. Bu bahiste farklı ülkelerin bilim insanları hayvanların genetiğini değiştirmekten, aşı bulmaya ya da hayvanların beslenme biçimlerini değiştirerek bu ziyanlı gazları azaltmaya varan Ar-Ge çalışmaları yapıyor. Sizlerin de varsayım edebileceği üzere tüm bu değişiklikler sonuçta et, süt üzere eserler tüketen biz insanlara yansıyacak.
Diğer yandan yakın vakitte ABD’de bir şirketin klimalara yönelik bir çalışmasını okumuştum. Şirket klimaları elektrik tüketiminden bağımsızlaştırmanın yolunu eski insanların metotlarından yola çıkarak bulduğunu belirtiyor. Kabaca mantığı, eski periyotlarda soğutma için kullanılan bir sistemin, teknoloji kullanarak tekrar oluşturulması. Bu beşerler klimaları neden değiştirmeye çalışıyor derseniz, klima ve soğutma sistemleri, dünya genelinde üretilen elektriğin yaklaşık %17’sini tüketiyor ve global sera gazı emisyonlarının %8’inden sorumlu görülüyor. Tam aykırısı olarak ısıtma ve elektrik üretimi için kullanılan güç de ileri teknoloji güneş panelleri ile daha verimli hâle getirilmeye çalışılıyor. Tüm bunlara karşın bu oranlar kâfi mi? Hayır değil. Lakin bir yerden başlamazsak gezegenimiz için çok geç olabilir.
Plastik yiyen bakteriler üreten bilim insanları yanı sıra teknoloji kullanarak elektrik, su kullanımı ve atıklarını düşürmeye çalışan şirketler de mevcut. Daha evvel benim de bir yazımda mevzu ettiğim, marketlerde plastiksiz, paketsiz eser alanları da etraf şuuruyla giderek çoğalıyor. Tüm bu gelişmelere karşın tahlil tekrar bizlerde. Yeşili korumak, tabiata sahip çıkmak, yeteri kadar tüketmek, israftan kaçınmak en kıymetlisi yapabileceklerimizin farkında olmak zorundayız.
Karbon ayak izinizi küçültebilirsiniz
Belki de her şey bizimle başlar diye düşünerek kolay kimi tedbirler alabiliriz. Meselâ,
*Gereksiz yere lambaları açık bırakmamak,
*Evimizin ısı izolasyonunu sağlamak,
*Evdeki elektronik ve beyaz eşyaların en az sarfiyat ile nasıl çalışabileceğini öğrenmek,
*Mümkün olduğunca etraf dostu eser ve eşya kullanmak,
*Markette, poşet konusunda söylenmeden çantanızdan filenizi çıkartıp eserleri ona koymak,
*Plastik, cam, pil üzere eserleri semtlerde bulunan geri dönüşüm kutularına atmak,
*Gereksiz yere elektronik aygıtları prizde bırakmamak,
*Muslukları kapalı tutmaya ve damlatmamalarına ihtimam göstermek,
*Çevrenizdeki ağaçları kesip, kırmamaya dikkat etmek,
*Lüks teknelerden denize çöp bırakmamak,
*İzmaritleri, paketleri yerlere atmamak
*Ulaşımda toplu taşıtları kullanmak vb.
FİLM ÖNERİSİ
Bu ortada şayet çocuklarına etraf şuuru aşılamaya çalışanlar varsa onlar için de bir sinema teklifim var. Sinemanın ismi Loraks. 2012 imali olan bu animasyon sinema fantastik bir müzikal. Etraf şuuru vurgusu ise süper. İzlemediyseniz çocuğunuzla birlikte izlemenizi öneririm. Sineması alırken üzerindeki yaş sınırlamasına bakmayı unutmayın. Bildiğim kadarıyla kitabı 8 yaş üzeri için uygun.
Serap TORUN
twitter.com/seraptorun73