Haftanın birinci süreç günü ise ticaret savaşı telaşları tavan yaptı ve hem gelişmekte olan para üniteleri de borsalar kayıpla güne başladı. Çin’in para ünitesi yuanın evvelki gece 11 yılın en düşük düzeye gerilemesiyle Türkiye piyasaları kapalıyken sığ piyasada yatırımcıların riskten kaçışını tetikledi ve dolar 6.3370 liraya kadar yükseldi. Çin’in yuanın daha fazla kayıp yaşamasına müsaade vermeyeceğine yönelik atılımıyla kısa bir müddet sonra Türk Lirası da toparlandı ve dün güne 5.80 lira düzeylerinden başladı. ABD Lideri Donald Trump’ın G7 sonrası Çin ile yine masaya oturacaklarına dair açıklamalar ise dünya piyasalarında kayıpların bir kısmının geri alanmasını sağladı. Kaygı endeksi ismi verilen ve global piyasalardaki tasayı gösteren VIX endeksi 20’li düzeylere yükselirken, başta ABD borsaları olmak üzere yurtdışı piyasalarda dalgalanmanın süreceğine işaret ediyor.
‘ZARAR KES’ EMİRLERİ
Dolar, cuma günü ABD Merkez Bankası (Fed) Lideri Jerome Powell’ın Jackson Hole konuşması sonrası 5.75 lira civarında süreç görürken dün günün birinci saatlerinde, 30 dakikadan kısa müddette, bu düzeylerden 6.3370 liraya kadar yükseldi. Türkiye piyasaları kapalıyken sığ piyasada 6 lira düzeyinin üzerinde kalıcı olmayan dolar dün güne 5.80 liradan başladı. Bankacılar global piyasalardaki satış baskısının kuvvetli olduğu, Türk Lirası’nda likiditenin olmadığı gece saatlerinde Japonya kaynaklı ‘zarar kes’ süreç buyruklarının çalıştığını, bunun da TL’de ani bir hareketi beraberinde getirdiğini söylediler.
Ticaret savaşı cephesinde ABD ile Çin’den karşılıklı tarife adımları gelmeye devam ediyor. Çin’in cuma günü 75 milyar dolar kıymetindeki ABD eserine, gümrük vergisini yüzde 5 ya da yüzde 10 artıracağını açıklamasının akabinde, ABD Lideri Donald Trump da toplumsal medya hesabı üzerinden “1 Ekim’den başlamak üzere Çin’den gelen ve şu anda yüzde 25 gümrük vergisi uygulanan 250 milyar dolarlık esere yüzde 30 oranında vergi uygulamaya başlayacağız. Ayrıyeten halihazırda yüzde 10 vergi uygulanan 300 milyar dolar kıymetindeki Çin eseri de 1 Eylül itibariyle yüzde 15 oranında vergilendirilmeye başlanacak” paylaşımında bulunmuştu.
ALTINDA YENİ ZİRVE
Bankacılar global piyasalarda telaşların inançlı liman talebini tetiklediğine dikkat çektiler. Yatırımcıların parayı pay senetlerinden tahvil, altın ve inançlı liman para üniteleri üzere daha az riskli varlıklara kaydırmaya devam etmesi durumunda, finansal piyasalarda şiddetli bir süreç yaşanabilir. Gram altın, cuma günü altının ons fiyatında yaşanan yükselişe paralel yüzde 1.97 artarak günü 283.2 liradan tamamlamıştı. Asya piyasalarında süreçlerin sığ olduğu saatlerde doların sert hareketle yükselmesinin tesiriyle gram altın da tarihin en yüksek düzeyi olan 316.7 liraya kadar çıktı. Dün sabah 285 liradan süreç gören gram altın özgür piyasada günü 285.57 liradan kapattı. Ons altında ise 6 yılın yeni doruğu görüldü. Global riskten kaçış algısı Brent ham petrolünün en yakın vadeli varil fiyatını 58.24 dolar ile 15 Ağustos’tan bu yana en düşük düzeye taşıdı.
Borsa İstanbul da güne düşüşle başladı. Günü yüzde 0.05 düşüşle 97 bin 101 puandan tamamladı. Hür piyasada dolar 5.8000 liradan kapanırken, bankalararası piyasada son süreçler 5.8077 liradan yapıldı.
ÇİN YİNE MASAYA OTURMAK İSTİYOR
ABD Lider Donald Trump, Çin’in evvelki gece ABD ticaret yetkilileriyle irtibat kurarak müzakere masasına geri dönmek istediğini belirtti. Trump ayrıyeten bunu dünya için çok olumlu bir gelişme olarak niteledi. Trump G7 tepesi sırasında yaptığı açıklamada Çin Devlet Lideri Xi Jinping’i büyük bir başkan olarak nitelendirdi ve muahede ve tansiyonun yatışması isteğini memnuniyetle karşıladı. Trump, Çin ile ticaret müzakerelerinin bu vakte kadarki en âlâ pozisyonda olduğunu söyleyerek Çin’den ithal mallar için planlanan gümrük vergilerinin ertelenip ertelenmeyeceği sorulduğunda ise “Her şey mümkün. Çok manalı konuşmalar yapıyoruz diyebilirim, açıkçası her zamankindan çok daha manalı olduğunu söyleyeceğim. Zira genel olarak çok güzel gidiyoruz. Çin kusursuz bir ülke. Öbür ülkelere giden milyonları ve milyonlarca işi kaybediyorlar. Onların yerinde olsaydım, bir mutabakat yapmak isterdim” dedi. Trump ayrıyeten “Sanırım şu anda müzakerelerde her zamankinden daha âlâ bir yerdeyiz. Bu süreçten geçmeden buraya gelebileceğimizi sanmıyorum. Sanırım bir muahede yapmak için daha güçlü bir durumda olduğumuzu düşünüyorum. Herkes için adil bir muahede. Şayet Çin ile muahede yapamazsak ABD firmaları ülkeden ayrılabilir, şayet yaparsak kalabilirler” dedi. Çin Dışişleri Bakanlığı da yaptığı açıklamada ABD’nun rasyonellik yoluna tekrar geri geleceğini umduklarını belirterek “Ayrışmalar ticaret mevzularını çözemeyecek. Çin şayet ABD yeni gümrük tarifelerini yürürlüğe koyarsa kendi çıkarlarını korumak için daha fazla adım atacaktır” dedi.