Türkiye’de bugün e-Nabız üzere sistemlerin kullanımını mümkün kılan ‘dijital sağlık’ teknolojileri, 2025’teki küresel büyüklüğü 500 milyar olarak hesaplanan dev bir iktisat yarattı. Bilhassa pandemide uzaktan sıhhat hizmetleri almak için dijital sıhhat tahlillerinin kullanımı yaklaşık iki kat arttı. Pazardaki gereksinimi gören yatırımcı, öbür bir bölümde bile olsa dijital sıhhat alanına portföyünden hisse ayırmaya başladı. 2018’de 86 milyar dolar olan dijital sıhhat iktisadı 2020’de 192 milyar dolara ulaştı. 2022’de pandemiden ötürü biraz düşse de uzmanlar pazarın 2025’te 500 milyar dolarlık büyüklüğe erişeceğini hesaplıyor.
Bu büyük pastanın sahiplerini ise yalnızca teknolojik güç değil, etkin sıhhat nüfusu ve hastaneden insan kaynaklarına kadar uzanan geniş altyapı gücü belirleyecek. Bu kriterler son periyotta dijital sıhhat yatırımcılarının gözünün Türkiye’ye çevrilmesine neden oldu. e-Nabız, MHRS, Neyim Var, Elektronik Tıbbi Kayıt Modeli (EMRAM), Sıhhatte İstatistik ve Nedensel Tahliller (SİNA) Sistemi, Hayat Konuta Sığar (HES) üzere uzaktan sıhhat yatırımları dala girmek isteyenlerin iştahını artırdı.
‘TÜRKİYE’Yİ SORUYORLAR’
10 Şubat 2022’de çıkan ‘Uzaktan Sıhhat Hizmetlerinin Sunumu Hakkında Yönetmelik’ ile Türkiye, bu işin yasal altyapısı için adım attı. Zira yönetmelikle uzaktan sıhhat hizmeti sunan tesislerin faaliyet müsaade dokümanları ve kurallar belirlendi. EY CESA Bölgesi Sıhhat ve Hayat Bilimleri Kıdemli Danışmanı Ufuk Eren, yönetmelikle birlikte İngiltere’den Japonya’ya yatırımcılardan “Bu iş Türkiye’de nasıl yapılır” soruları yağdığını belirtti. Yabancı yatırımcıdan talep yağınca EY, 25 sayfalık bir rapor hazırladı. Ufuk Eren, ‘Dijital Sıhhatte Dünya ve Türkiye Perspektifi’ ismindeki raporun Türkiye’nin su alanda küresel yatırımcılara sunacağı bir “road show” kataloğu niteliğinde olduğunu belirtti. Dedi ki, “Türkiye son devirde 2.8 milyar dolarlık sıhhat yatırımı yaptı. Bunun içinde uzaktan sıhhat kıymetli hisse aldı. Önemli bir sıhhat verisi var. Bu bilgi Türkiye’nin petrolü üzere. Dijital sıhhat Türkiye’nin dünyanın içinde bulunduğu resesyon periyodunu atlatırken değerli silahlarından olabilir. Şayet âlâ sondaj yaparsak pastadan aldığımız hissesi iki-üç katına çıkarırız.”
YERLİ YATIRIMCININ DA RADARINDA
Giyilebilir teknolojiler ya da uzaktan psikiyatri hizmetleri üzere teşebbüsler, dijital sıhhati start-up’ların dünyasıyla sınırlıymış üzere gösterse de büyükler de pazarda iştahlı. Vehbi Koç Vakfı Sıhhat Kuruluşları’nın önümüzdeki yıllarda iki yatırım odağı var: Dijital sıhhat ve zihin sıhhati. Tıpkı biçimde Sabancı, Eczacıbaşı üzere şirketlerin de satın alma yaptıklarını görüyoruz. Ufuk Eren’e nazaran yatırımcıların birçoğunun planında portföyündeki sıhhat teşebbüslerini artırmak var. Eren şu bilgileri verdi: “Uluslararası Volitan Küresel ve Aescuvest, portföy idare şirketi NeoPortföy iştirakiyle 2023’ün birinci yarısında yüklü dijital sıhhat alanındaki Türk teşebbüslerine yatırım yapacak 10- 20 milyon dolar aralığında bir teşebbüs sermayesi yatırım fonu kuruyor. Tekrar bir teşebbüs sermayesi InnoHealth ise haziran ayı prestijiyle 15 teşebbüse yatırım yapmayı planlıyor. Tıpkı halde ilaç ve teknoloji şirketleri de dijital sıhhat yatırımları için Türkiye’de fırsatları kolluyorlar. ‘Doctor Turkey’ platformuna yapılan yatırım da güzel bir örnek.”
‘2023’TE HIZLANMA BEKLİYORUZ’
EY Türkiye Sıhhat ve Hayat Bilimleri Kesim Önderi Ahmet Sağlı’ya nazaran 2023 Türkiye’nin dijital sıhhat yatırımlarında hızlanacağı bir yıl olacak. 2022’deki yönetmeliğin bunun önünü açtığını belirten Sağlı, “Türkiye’de hastaların yüzde 90’ı toplumsal güvenlik kapsamında. Uzaktan sıhhatle ilgili önemli çalışmalar yapılıyor. Bu yönetmelik tam manasıyla yürürlüğe girdiğinde yatırımların sıçrama yapacağını düşünüyoruz. Hastanelerin dijital sıhhati uygulama karnesine bakıldığında Türkiye Avrupa’da birinci sıralarda” diye konuştu.
SAĞLIK TURİZMİNİ DE ARTIRACAK
Sağlık turizminde marka haline gelmeye başlayan Türkiye’nin önündeki pürüzlerden biri, hasta takibi. Bu evrede uzaktan sıhhat teknolojilerinin geliştirilmesinin kesime kıymetli bir katkı sağlayacağını belirten Ufuk Eren, “Türkiye’nin iki adım atması gerekiyor; SUT fiyatları artırılmalı ve dijital sıhhat bilgilerinin nasıl kullanılacağı regüle edilmeli. Bu iki eksik tamamlanırsa Türkiye pazarda birinci 20 ülke ortasından daha da üstlere çıkar” dedi.