Bitlis’in Tatvan ilçesindeki Nemrut Kalderası’nda yapılan jeofizik çalışmalarda, yerin 5 kilometre derinliğinde “magma odacığı” olabileceği varsayım edilen yapı tespit edildi.
Kentin kıymetli turizm destinasyonlarından olan ve “uyuyan volkan” olarak bilinen Nemrut Kalderası, her yıl çok sayıda yerli ve yabancı turisti ağırlıyor.
Bitlis Eren Üniversitesi (BEÜ) Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aydın Büyüksaraç, yaptığı açıklamada, yanardağda yaklaşık 1 milyon yıl öncesinde aktivitelerin başladığını söyledi.
Bir milyon yıldan günümüze olan süreçte 31 volkanik aktivite tespit ettiklerini anlatan Prof. Dr. Büyüksaraç, şöyle devam etti:
“En son 1692’de meydana geldiği bilinen yanardağın aktivitelerini değerlendirdiğimizde, yaklaşık 35 bin yılda bir istatistiki olarak aktifliğinin olduğu bir yanardağdan bahsediyoruz. Bugün için ‘uyuyan yanardağ’ tabiriyle anılıyor. Lakin yapılan müşahedeler, buhar bacaları ve sıcak su çıkışlarının varlığı, kalderanın sıcak su kısımlarında sıcak suyun daima yer değiştirmesi, yanardağın hala etkin olabileceğinin en kıymetli göstergeleri. Bu tesirlerin varlığı, farklı tektonik olaylarla ya da volkanik çıkışlarla kontaklı olacak biçimde değişim gösterdiğini söz ediyor.”
“Yanardağ gelecekte tesirli olabilir”
Büyüksaraç, Nemrut’ta Doç. Dr. Yunus Levent Ekinci ile jeofizik incelemeler yaptıklarını anlatarak, “Gravite manyetik datalarını incelediğimizde yanardağın üzerindeki kaldera düzeyinden yaklaşık 4 kilometre tabanda bir kütlenin varlığını tespit ettik. ‘Magma odacığı’ olabilecek yapı ise 5 kilometre sonrasında başlıyor.” dedi.
Büyüksaraç, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Değişik kaynaklarda ve evvelki çalışmalarda 5 kilometre derinlikte magma odacığı olabileceğine yönelik birtakım bulgular da var. Yanardağ için sığ sayılabilecek bir derinlik. Yanardağın tesirli olabileceğine yönelik öteki çalışmalar da yürütülüyor. Hacettepe Üniversitesi ile bir öbür proje kapsamında volkano-tremor kayıtlarını elde etmeye çalışıyoruz. Bu çalışmalarımızdaki kimi belirtiler, yanardağın gelecekte tesirli olabileceğini gösteriyor. Lakin daha ileri çalışmalar yapılması gerekiyor. Burada daima müşahede istasyonlarının kurulması ve farklı devirlerde gaz çıkışlarının incelenmesi gerekiyor. Böylelikle Doğu Anadolu’nun değerli bir coğrafik biçim almasında tesirli olan Nemrut Yanardağı’nın gelecekte tesirli olup olmayacağının belirtileri elde edilebilir.”
Nemrut volkanının kökeni sayılabilecek magma odacığının derinliğini, Maden Tetkik Araştırma Enstitüsünün evvelki yıllarda aldığı gravite manyetik datalarla ve 3 boyutlu modelleme yaparak belirlediklerini anlatan Büyüksaraç, şunları kaydetti:
“Nemrut volkanik alanında risk çok fazladır. Zira buradaki volkanizmanın meydana gelmesindeki en büyük etken Arap Yarımadası’ndan başlayarak Anadolu’nun kuzeye hakikat itilmesine yol açan tektonik süreçtir. Bu süreçte yer değiştirme potansiyeli kelam konusu. Bu, tansiyon birikimine yol açıyor. Bunların birçoklarını sarsıntı olarak Doğu ve Kuzeydoğu Anadolu fayları üzerinde yaşıyoruz. Volkan şayet aktiviteye geçecekse oluşma öncesinde kül püskürtmesi, sıcak su çıkışlarındaki artış ve vakit zaman gürültülü duyumlar üzere bulgular ortaya çıkacaktır.”