İnternet dilbilimcisi Gretchen McCulloch, insanların cep telefonu iletilerinin “nokta” işaretiyle sonlandırılmasını giderek daha kaba bulduklarını söylüyor ve bunu da WhatsApp ve Facebook Messenger üzere anlık iletileşme programlarının kullanılma biçimine bağlıyor.
McCulloch internet lisanında imla kullanımının nasıl anlaşılacağına ait şunları söylüyor:
“Eğer genç biriyseniz ve birine bir bildiri gönderiyorsanız, fikirlerinizi bölme formu genelde her birini yeni bir bildiride atmak oluyor. Zira bir ileti iletmek istiyorsanız gereksiniminiz olan tek şey yalnızca o iletisi göndermek, eklediğiniz her bir şey farklı yorumlanabilir.”
Binghamton Üniversitesi’nin 2015 yılında, 126 üniversite öğrencisiyle yapılan bir araştırma sonunda, nokta işareti kullanılan iletilerin, kullanılmayanlara kıyasla daha az samimi görüldüğü ortaya çıktı.
McCulloch, konuşma metinlerinde nokta işaretinin genelde cümlenin sona erdiğini göstermek için sesin alçaltılmasıyla anlaşıldığını ve daha önemli, resmi bir tonla cümlenin sonlandırılmasıyla da noktanın belirli olduğunu anlatıyor:
“Bu, bildiriniz zati önemli ise hakikat olabilir. Sorun, olumlu bir ileti vermek istediğinizde bunu nokta ile daha önemli hale getirmeye çalıştığınızda çıkıyor. Bu tip şeyler yan yana geldiğinde pasif agresif algısı yaratılıyor.”
Peki, birinin sahiden sonlandığını nasıl anlarız? Ya da nokta işaretini sahiden klâsik imla kurallarına uymak için yapan biriyle hislerini tabir etmek için kullanan biri ortasında nasıl ayrım yaparız?
Birmingham’da Aston Üniversitesi dilbilimi öğretim üyesi Erika Darics, bu ayrımın konuşmanın bağlamıyla ilgili olduğunu söylüyor:
“WhatsApp kümesinde arkadaşlarınızla genelde noktalama işareti kullanmıyorsanız ve bir kişi bir anda kullanıyorsa bu genelde nasıl hissettiklerini göstermeye çalıştıkları manasına gelebilir.”
Darics, kişinin yaşı ile iletileşme uygulamalarının kullanılma sıklığının da noktalama işareti kullanımına tesiri olduğu görüşünde.
Örneğin, gençler daha çok noktasız, düz cümleler kuruyor.
Dilde yaratıcılık?
Rahat, lisan kurallarına uymayan bildiriler atmanın ve argo kullanmanın, sohbeti kolaylaştırdığı, insanları tembelleştirdiği suçlamaları da yapılıyor.
McCulloch, cep telefonlarındaki iletilerin oto düzeltme özelliği ve sözlerin otomatik olarak tamamlanma özellikleriyle argo kullanımı yahut imla yanılgılarının da azaldığını söz ediyor.
Sanal mesajlaşmalar ayrıyeten bireylerin hislerini tabir etmeleri için, beden lisanı yahut ses tonlarını kullanmadan yeni yollar geliştirmelerini sağlıyor.
Darics, “Emoji üzere semboller lisan konusunda farkındalık yaratıyor ve siyaset, propaganda üzere öteki irtibat tekniklerinde satır ortalarını anlamamıza yardımcı olabiliyor. Bu da lisanda yaratıcılığı teşvik ediyor” diyor.